Ketensamenwerking in de bouw en infra: “Het is niet ik tegen jij, maar wij tegen het probleem”

Onze Impact Builders brengen stuk voor stuk een enorme bak ervaring met zich mee. In een reeks interviews stellen we ze wat uitgebreider aan jullie voor. Deze week medeoprichter van HD Impact Inge Vermunt: "Er ontstaat een complete verandering in teams zodra mensen zien: het is niet ik tegen jij, maar wij samen tegen het probleem.”

Ze heeft zo’n beetje elke training gevolgd die er bestaat, vertelt ze met een lach. Maar pas toen ze in aanraking kwam met het systemisch gedachtegoed wist ze: dit was al die tijd de missende schakel. “Als we dingen blijvend willen veranderen moeten we niet kijken naar individuen en mensen andere werkwijzen opleggen, we moeten kijken naar het team en de patronen in dat team. En het team zelf de verandering laten realiseren.”

Hoe zorg je dat nieuw gedrag blijft?

Inge was jarenlang HR-manager bij Ballast Nedam en maakte vanuit die functie de overstap naar verbetercoach. “Na 10 jaar had ik alle kanten van het HR-vak ontdekt en kreeg ik bij Ballast Nedam de kans mij te gaan bekwamen in lean en procesverbetering. Dat vond ik zo gaaf, want toen ik lean ontdekte dacht ik: dit ben ik precies, wat een logische manier van denken, iedereen kan het, iedereen kan het toepassen! Ruim 5 jaar begeleidde ik toen heel veel mooie projecten. Ik merkte gaandeweg alleen wel: zodra de mensen die dat dragen weggaan bij een project, stort alles weer in. Hoe kan het nou dat die transitie naar anders met elkaar werken zo afhankelijk is van die ene projectleider bij het bouwbedrijf of de juiste contactpersoon bij de klant van het bouwbedrijf? Hoe kan het nou dat mensen zo snel weer terugvallen naar oud gedrag?”

“Op een ochtend keek ik in de spiegel van de badkamer en besloot ik: dit wil ik niet accepteren. Er moest een duurzame oplossing voor zijn. Hoe implementeer je een nieuwe werkwijze nou zo, dat het beklijft? Dat mensen het vasthouden? Ook wanneer er wisselingen zijn in het team? Toen kwam ik in aanraking met het systemisch gedachtegoed en het meetbaar maken van samenwerking. Meteen wist ik: dit is het ontbrekende ingrediënt.”

Een nieuwe, dikke vette missie

“Met tranen in mijn ogen nam ik na 15 jaar afscheid van mijn werkgever Ballast Nedam en Heddes Bouw & Ontwikkeling. Ik had er alle takken van de bouw mogen meemaken, met verschillende bedrijfsculturen gewerkt, talloze processen verbeterd, in ketensamenwerkingprogramma’s van woningcorporaties gezeten. Maar nu was het tijd voor een nieuwe stap, ik wilde door met systemisch werken met teams. Dus leverde ik alles in, mijn leaseauto, mijn mooie salaris, en besloot een eigen bedrijf te beginnen.”

“Ik zocht wel een partner, ben niet iemand die dingen graag alleen doet. Dus ik belde mijn goede bekende Severin Hendrikx. Ik zei: ‘Sev, ik zoek iemand met een dikke vette missie. Iemand zonder ego die met mij een beweging op gang wil brengen en de sector wil veranderen, ken jij iemand?’ Severin kende wel mensen, maar niemand paste echt in het profiel. Totdat ik aan Severin vroeg of hij het niet wilde. Dat was het begin van ons bedrijf DURVT en onze STARLING-software om de krachten en behoeften van teams in beeld te krijgen en ontwikkelingen in de teamsamenwerking te meten.”

Denktank om de branche te verbeteren

DURVT ontstond in 2014 en staat voor Duurzaam Verbeteren in Teams. Het bedrijf begeleidde de afgelopen jaren tientallen teams in de bouw en infra. Om bij het ontstaan van HD Impact te komen maken een kleine sprong in de tijd, naar het jaar 2018.

Inge: “Wij waren heel duidelijk over onze missie; de branche verbeteren door anders samen te werken met elkaar. We zagen overal hoe zwaar de mensen het hadden. Ze werkten hard, vielen uit, moesten weer re-integreren. Overal was het hetzelfde. Maar het kon toch niet waar zijn dat mensen om zoiets moois te maken als een woning of gebouw, zoveel moeite moeten doen? Dat het zoveel kost? En dat hielden de partijen in de branche allemaal met elkaar in stand. Terwijl ze er zelf invloed op hebben!”

“Zo kwamen we via-via in contact met Joppe Duindam van Bouwend Nederland, die ons in contact bracht met Chert Hento van Bureau HTM. Dat was liefde op het eerste gezicht: we wilden precies hetzelfde, de bouw veranderen! Ook Gideon Noordzij, op dat moment bouwplaatsmanager bij Dura Vermeer, Ewout van Rossum van MBB en Joost Fijneman van CROW kwamen erbij. Zo ontstond Impact. Eerst als denktank: hoe kunnen we teams in de bouw en infra nou op een goede manier begeleiden, zodat mensen meer plezier krijgen in hun werk, minder werkdruk ervaren, er minder kans is op uitval, de kwaliteit van het werk omhooggaat en mensen langdurig inzetbaar blijven?”

De start van HD Impact

“Toen de werkwijze die we samen ontwikkelden extreem succesvol bleek op projecten werd het HD Impact. Het was ons zo menens, we wilden er dedicated aandacht op zetten en richtten dus het bedrijf HD Impact op. In ons Impactprogramma koppelen we de harde kant van samenwerking - de processen - aan de zachte kant van samenwerking; hoe mensen gesprekken voeren met het elkaar. Zodat ketenpartners samen het verschil kunnen maken. Aan de hand van concrete metingen zie je als team wat goed gaat en wat beter kan, waardoor je sneller kan innoveren en verbeteren met elkaar. We integreerden het beste van DURVT en het beste van Bureau HTM in één programma voor teams in de bouw- en infrasector.”

Niet ik tegen jij, maar wij tegen het probleem

Inge heeft een mooi voorbeeld van wat er bij teams verandert als ze zich realiseren dat de sleutel bij henzelf ligt en hoeveel invloed ze hebben.

“Als we met ketensamenwerkingen aan de slag gaan, brengen we een hartslag in de samenwerking. Daarin overleggen alle bouwpartners tweewekelijks met elkaar om alle problemen en irritaties, maar ook alle positieve zaken, op tafel te leggen en uit te spreken. Op een gegeven moment haakten op een project steeds meer mensen voor dat tweewekelijkse overleg af.”

“De anderen keken ons zo aan van: ‘Daar zitten we dan, hoe gaan jullie dit oplossen?’

Maar als wij het oplossen verandert het niet. Dus was onze wedervraag: ‘Komt het vaker voor in de praktijk dat je bij belangrijke issues niet compleet bent?’

Het antwoord: ‘Ja.’

Wij: ‘Helpt dat jullie?’

Zij: ‘Nee.’

Onze vraag: ‘Hoe lang houden jullie dit nog vol?’

“Toen zijn ze zelf de anderen er weer bij gaan halen en ontstond een prachtig gesprek. Dát is het moment waarop bij zo’n team het besef komt dat ze zelf eigenaarschap moeten nemen over hoe de dingen gaan. Dan krijg je een switch in mindset: het is niet ik tegen jij, maar wij samen tegen het probleem. Die switch, daar gebeurt het. Dat is waar wij iedere dag met passie ons bed voor uitkomen.”

Communiceren en vertrouwen creëren

Sowieso is communiceren en vertrouwen creëren iets dat in de doorgaans harde bouw- en infrabranche veel meer aandacht moet krijgen, vindt Inge. “Maar dat is niet nieuw, heel veel mensen weten dit en zeggen dit. De vraag is: krijg je het ook voor elkaar in de praktijk? Wij maken de slag van weten naar doen. En blijven doen!”

“Op een van de eerste projecten die we met HD Impact deden dachten de ketenpartners dat er van bovenaf een, zoals zij dat zelf zeiden, ‘retestrakke’ planning was afgegeven waar niet aan getornd kon worden. Maar door daar met elkaar over te praten bleek dat helemaal niet zo te zijn. Wat bleek? Ze konden als team van ketenpartners zelf de planning beïnvloeden! Zo konden ze met veel meer rust en regelmaat bepaalde bouwwerkzaamheden afmaken, waardoor mensen ook niet meer op zaterdag hoefden te komen om hun werk af te maken.”

“We zetten in op het creëren van een echt team. Maken met het team teamafspraken over hoe ze met elkaar omgaan en helpen ze elkaar beter te leren kennen. Daardoor ontstaat vertrouwen. Zo was er een man die er niet altijd kon zijn. Hij vertelde op een gegeven moment dat hij al jaren leed aan clusterhoofdpijn. Zijn collega’s hadden geen idee, wisten dit al die jaren niet. Dat hij dit deelde gaf anderen ook het vertrouwen meer over zichzelf en hoe ze zich voelden te vertellen. Dat had een enorm positieve invloed op de bereidheid om elkaar te helpen.”

Door te bewegen ga je impact maken

Heeft Inge tot slot nog een tip voor bedrijven en ketens die zich herkennen in de beschreven worstelingen op de bouw, het zat zijn en willen veranderen? “Begin nu. Later is allang begonnen en vandaag komt nooit meer terug. Je hoeft niet eerst die ene vacature in te vullen of dat ene project af te ronden, het is altijd een goed moment om de starten met verandering. Het hoeft niet perfect, door te bewegen ga je impact maken.”