Joost Fijneman: “Écht samenwerken vormt een ijzersterke business case in de infrabranche”

Joost Fijneman werkt al bijna 25 jaar in bouw- en infrabranche. Hij was onder andere plaatsvervangend directeur bij Bouwend NL en is nu programmamanager Aanbesteden & Duurzaamheid bij CROW. Hij is ook mede-grondlegger van het Impactprogramma dat nu de basis vormt van wat we bij HD Impact doen. In dit interview vertelt hij over het waarom en hoe: “De infrabranche staat voor een enorme vervangings- en renovatieopgave. Duizenden bruggen, viaducten, riolen, kademuren en kunstwerken zijn aan groot onderhoud toe. Dat moet sneller en met minder mensen. Een groot deel van de oplossing voor die uitdaging zit in anders samenwerken met elkaar.” 

“De impact is enorm als het op projecten niet lekker loopt,” weet Joost. “Ik heb een werknemer in de sector een keer horen zeggen: ‘Als mijn zoontje vraagt of hij ook in deze sector moet gaan werken, dan denk ik: alsjeblieft niet.’” 

“Ik hoor dat soort geluiden vaker en dat is schrijnend. Als je op projecten constant achter de feiten aanloopt en de hele dag brandjes aan het blussen bent, dan is er geen tijd om te kijken naar hoe je het morgen beter kan doen. Dat heeft allerlei consequenties. Mensen die zichzelf voorbij lopen, het werk niet meer leuk vinden, verhoudingen in teams die vertroebeld raken.” 

“Mensen trekken zich ook terug: ‘Wat in het contract staat dat doe ik, voor de rest zoeken ze het maar uit.’ Dan krijg je suboptimale resultaten en daar worden mensen dan ook weer niet blij van. Terwijl in de branche zoveel gemotiveerde mensen werken. Er zo ongelofelijk veel vakkennis aanwezig is.” 

Hoe kan het anders? 

“Er zijn natuurlijk al jaren initiatieven op projectniveau om hier verbetering in de brengen, maar echt structurele verbetering realiseren was nog niet gelukt. Zo is indertijd de denktank Impact ontstaan. Een denktank met mensen met allerlei achtergronden, óók met mensen uit de praktijk die dagelijks op projecten werken.” 

“Vanuit de gedachte dat er verbetering nodig is aan de harde kant - de processen - én de zachte kant - hoe mensen met elkaar omgaan - maakten we een programma voor ketensamenwerking. Een standaard aanpak die je op ieder project kan toepassen. Toen we het programma gingen testen in de praktijk, vielen we steil achterover van de resultaten.” (lees hier een interview in Cobouw hierover) 

Verandering nodig in de infrabranche 

“Als je nu kijkt naar de infrabranche, dan weet iedereen: het moet anders. De vervangings- en renovatieopgave is enorm. We moeten sneller renoveren en voor minder geld, anders redden we dat niet. In de branche wordt dus ook nagedacht over het hoe. Hoe kunnen we het slimmer doen?” 

“Ik hoor veel over het bundelen van inkoop, het aanpassen van juridische voorwaarden, technische innovaties. Maar waar nog weinig oog voor is, is projecten echt op samenwerking inrichten. En dan bedoel ik niet alleen de tweefasenaanpak en het werken met bouwteams. Dat is zeker al een enorme verbetering, maar focust ook op die harde kant van samenwerking en beperkt zich doorgaans tot het voortraject. De kracht van het Impactprogramma is de combinatie van de harde kant van samenwerken en de zachte kant van samenwerken en dat er gedurende het hele project constant aandacht voor is.” 

Veel meer voor elkaar krijgen 

“Door het Impactprogramma weten we: besteed je aandacht aan zowel die harde kant, als de zachte kant van samenwerking, dan levert dat letterlijk tonnen euro’s aan besparing op. Op de pilot met het Impactprogramma op TudorPark werd binnen vier maanden €225.000 bespaard. Met anders samenwerken kun je dus met het potentieel dat er is aan arbeid en kapitaal veel meer voor elkaar krijgen. Zo bezien zou je kunnen zeggen dat anders samenwerken voor de huidige opgave in de infrabranche noodzaak is.” 

‘Wow, zo kan het dus ook’ 

“Het Impactprogramma bevat bijvoorbeeld een tweewekelijkse hartslag. Dat wil zeggen dat je als team van ketenpartners elke twee weken met elkaar overlegt. Het doel: alle problemen en irritaties, maar ook alle positieve zaken, op tafel leggen en uitspreken.” 

“Die hartslag is fantastisch. Ik ken allerlei voorbeelden van projecten met daily stands. Dan is er een lijstje met bijzonderheden en wordt gevraagd of de openstaande punten zijn afgehandeld en dan is het: ‘Nee, geen tijd voor gehad, kom, we gaan aan het werk.’ In het Impactprogramma wordt die hartslag professioneel begeleid en goed gefaciliteerd. Dan wordt gevraagd: ‘Hoezo is dat niet gelukt, dat was toch afgesproken? Hoe kan dat? Dan ontstaat urgentie en wordt het wel opgepakt en lost dat van alles op. Dan ziet iedereen: wow, zo kan het dus ook.”  

IJzersterke business case 

“De nadruk ligt ook altijd op het team. Hoe kan je elkaar helpen? Vertrouwen bouwen in het team is cruciaal. Dat klinkt ingewikkeld en hoogdravend, maar dat is het niet. Het is een kwestie van goed naar elkaar luisteren, snappen waar de ander mee bezig is en zeggen: wat kan ik doen om jou daarbij te helpen? Dan komen de dingen ook op tafel en kun je er samen een slimme oplossing voor bedenken. In plaats van dat je het maar laat, omdat je denkt dat er toch niets aan kan worden gedaan.” 

“Als je gaat rekenen aan wat hele simpele oplossingen in samenwerking kunnen opleveren in de bouw en infra dan weet je, investeren in het echt goed inrichten van je samenwerking is een ijzersterke business case.” 

Fijn samenwerken aan mooie resultaten 

“Het kromme is eigenlijk: dit willen we ook allemaal. We willen allemaal op een fijne manier samenwerken aan mooie resultaten. Waar ik dus op hoop is dat we die cultuurverandering nu voor elkaar krijgen. Dat we elkaar echt gaan helpen. Dat partijen in de infrasector erop inzetten van elkaar te begrijpen waar die andere partijen mee bezig zijn, echt oog hebben voor elkaar, dat op tafel krijgen en erop gaan handelen. En je weet nu: er is een programma dat hierbij helpt. En dat het werkt is al bewezen. Nu is het nog gewoon een kwestie van doen.” 

Meer weten over onze aanpak? Neem contact met ons op via info@hdimpact.nl.