“Cultuurverandering in de bouw en techniek hoeft niet moeilijk te zijn"

Onze Impact Builders brengen stuk voor stuk een enorme bak ervaring met zich mee. In een reeks interviews stellen we ze wat uitgebreider aan jullie voor. Deze week lean coach, organisatieadviseur en medeoprichter van HD Impact Severin Hendrikx: "Cultuurverandering in de bouw en techniek hoeft niet moeilijk te zijn."

Hij is er al sinds de jaren ’90 mee bezig en studeerde er zelfs in af: lean en sociotechniek. Oftewel: teams en organisaties verbeteren door de harde kant van samenwerking - de processen - te koppelen aan de zachte kant van samenwerking - hoe mensen gesprekken voeren met het elkaar.

Severin Hendrikx is medeoprichter van HD Impact en al meer dan 16 jaar werkzaam in de bouw en techniek: “Overal las ik altijd dat verandering zo moeilijk is. En dat het maar in 10% van de gevallen lukt. Dat wilde ik niet geloven. Er moest toch iets zijn waardoor het leuk wordt? Ons eerste project met HD Impact bewees meteen dat het inderdaad anders kan. Daar is door het team een cultuurverandering gerealiseerd die beklijft, zelfs met een continu wisselende personeelssamenstelling en nu niemand van het begin er nog bij zit. Daar ben ik trots op.”

€225.000 bespaard in 4 maanden

Het project waar Severin aan refereert is TudorPark, een nieuwbouwproject van Dura Vermeer Bouw Midden West. Het project was een pilot van Bouwend Nederland en Dura Vermeer waarmee zij, de betrokken ketenpartners én wij, wilden aantonen dat een andere aanpak in de sector echt werkt. Dat lukte. Binnen 4 maanden werd op dit project al €225.000 bespaard.

Severin: “En het effect van de verbeteringen die het team doorvoerde bleef natuurlijk doorwerken. Aan de ene kant gaat dat dan over geld. Aan de andere kant is de winst als het gaat om leuker en fijner samenwerken misschien nog wel meer waard, zeker in de huidige krappe arbeidsmarkt.”

Doe-mentaliteit met slimme techniek

Severin begon zijn carrière als lean coach in de industrie. Daar ontstond indertijd echter een trend van outsourcing die hem niet aansprak. Zo kwam hij in de bouw, infra en techniek terecht. “Dat voelde meteen goed. In de branche heerst een echte doe-mentaliteit en daar hou ik van. Er zit veel slimme techniek in en daar heb ik als techneut, ik ben werktuigbouwer, veel affiniteit mee. Bovendien is het een grote familie, iedereen kent elkaar.”

“Wat ik óók interessant vind: dat je met heel veel verschillende mensen en disciplines in korte tijd iets neer moet zetten. En dat product wordt steeds ingewikkelder, terwijl er mensen zijn die letterlijk zeggen: ‘Ik heb de lagere school niet afgemaakt, dus ik ben maar in de bouw gaan werken.’ Dat samenspel van dat ingewikkelde product, al die disciplines en al die verschillende mensen en achtergronden, dat maakt deze branche heel erg leuk. ‘Er komen uiteindelijk altijd gordijntjes in’, zeggen de mensen dan ;-).”

Groundhog Day in de bouw

Severin zag al snel ook wat minder slimme dingen in de branche. “Bij de start van elk nieuw project zie je bij de mensen een sparkle. Het idee dat alles kan. Dat is mooi, maar daardoor wordt ook vaak opnieuw het wiel uitgevonden. Ik moet wel eens denken aan die film Groundhog Day, waarin de hoofdpersoon elke ochtend als hij wakker wordt dezelfde dag opnieuw beleeft. Dat idee heb ik soms bij de bouw. Het leereffect is er niet echt.”

“Daarnaast is de cultuur vaak erg hard. De druk op projecten is hoog en ik heb regelmatig meegemaakt dat mensen elkaar op de bouw uitschelden en schofferen. En de manier om problemen op te lossen is op zaterdag overwerken. Los van dat niemand dat uiteindelijk wil, is dat niet houdbaar met de nieuwe generaties. Millennials en mensen van de generatie Z zitten niet te wachten op dat duwen en trekken. Die gaan dat gewoon niet doen. Terwijl we in de branche juist zoveel mensen nodig hebben.”

Verandering realiseren die beklijft

Het Impactprogramma van HD Impact ontstond vanuit die vraag: hoe zorgen we dat de bouw zichzelf gaat verbeteren van binnenuit?

“Wat je veel ziet, is dat op projecten wel verbeteringen worden doorgevoerd, maar de methode daarvoor erg aan een paar mensen hangt, bijvoorbeeld een externe adviseur of lean coach. Wat wij willen bereiken is dat de manier van werken die ontstaat – met de nieuwe cultuur – van het team zelf is. Dan beklijft het.”

Cobouw: ‘Dit werkt veel beter dan een teamuitje’

Over hoe dit lukte op het project TudorPark verscheen een artikel in Cobouw: ‘Dit werkt veel beter dan een teamuitje’. We brachten een hartslag in de samenwerking, waarin alle bouwpartners tweewekelijks met elkaar overleggen om alle problemen en irritaties, maar ook alle positieve zaken, op tafel te leggen en uit te spreken. De samenwerking wordt ook regelmatig gemeten. Verder zijn er teamafspraken gemaakt over hoe de teamleden met elkaar omgaan in dit werk. ‘Van een groepje langs elkaar heen werkende specialisten is op deze manier een hecht team gesmeed. Daardoor is zowel het werkplezier als de productiviteit gestegen,’ schrijft Cobouw.

“Het gesprek voeren met de keten als geheel, dat was een van de belangrijkste veranderingen”, vertelt Severin. “De dagstart wordt soms begeleid door de installatievoorman. Er was indertijd geen enkele bouw waar dat gebeurde. Het team is als geheel verantwoordelijk, niet alleen de uitvoerder die praat met de directeur.”

750 verbeter-ideeën in één dag

“We organiseerden op een gegeven moment een dag om verbeterpotentieel op te halen bij de mensen op de werkvloer. Daar was de voorman in eerste instantie sceptisch over: ‘Dat weten de mensen niet, die komen nergens mee.’ Er werkten op dat moment 60 mensen op dat project, waaronder 15 Polen. We hebben hen allemaal gevraagd om verbeter-ideeën. We kwamen terug met 6 flipovervellen vol post-it’s. Die mensen konden niet meer ophouden. Meer dan 750 verbeterpunten leverde het op. ‘Eindelijk vragen ze mij eens wat er beter kan’, kregen we terug. De voorman erkende dat het veel meer invloed had dat hij dacht, zijn bek viel open: ‘Dat gaan we vaker doen!’

Verwachtingen overtreffen

Inmiddels begeleidden we bij HD Impact natuurlijk meer projecten en de resultaten overtreffen regelmatig onze verwachtingen.

“Wat ik nou heel gaaf zou vinden, is als er over een aantal jaar ergens een artikel verschijnt over een enorme productiviteitsstijging in de bouw die niemand direct kan verklaren. En dat er dan een paar voormannen zijn die elkaar aankijken en denken: wij weten hoe het begon.”